Filmrecensie: DuPont, ook bekend als Chemours in de film “Dark Waters”
Op Netflix is de film “Dark Waters” te zien. Een film over een waargebeurd verhaal; over de jarenlange strijd die een jurist voert tegen DuPont – een Amerikaans multinationaal chemisch bedrijf. Dit bedrijf gebruikt willens en wetens jarenlang een kankerverwekkende stof (PFOA, C8) die mensen doodziek maakt. DuPont verwerkt dit in Teflon, wat o.a. als anti-aanbaklaag in pannen wordt gebruikt – die wereldwijd verkocht worden. Daarnaast loosden ze jarenlang hun chemische afval in de omgeving. Via de lucht, in het water en – in vaten – in de grond.
DuPont dus. Een bedrijf dat ook al jarenlang in Dordrecht gevestigd zit. De stad waar ik geboren en getogen ben. En waar ik nog steeds woon. Sinds 1959 staat hier een productievestiging van DuPont. En ruim 30 jaar hebben zij ook hier de omgeving met PFAS verontreinigd: een verzamelnaam voor niet-afbreekbare synthetische (gif)stoffen.
Sinds 2016 noemt de productievestiging van DuPont in Dordrecht zich ineens “Chemours”. Maar de productie van Teflon stopt niet, alleen worden er nu andere PFAS voor gebruikt sinds PFOA verboden werd in 2012.
Eind 2024 merkte de Rijksoverheid alle PFAS alle Zeer Zorgwekkende Stoffen aan (bron).
Filmrecensie: DuPont, ook bekend als Chemours in de film “Dark Waters”
“Dark Waters” is een film over het waargebeurde verhaal van de blootlegging van een gruwelijk milieugeheim. In de film speelt Mark Ruffalo de advocaat Rob Bilott, die een jarenlange juridische strijd met DuPont aangaat.
De film is even schokkend als meeslepend. En, helaas, raakt deze film ook dicht aan onze eigen werkelijkheid.
Vanaf de 43e minuut speelt zich een gesprek af tussen advocaat Rob en een scheikunde-expert Gillespie, waar de hele kern van de film om draait:
Als Rob hem vraagt of hij ooit van PFOA heeft gehoord, antwoord de scheikunde-expert ontkennend, maar zegt hij: “Ik las recent iets over PFOS. Ik denk dat dat het was. Dat klinkt verwant. [..] Lange ketting synthetische fluorkoolstof. [..] Synthetisch. Gemaakt door de mens. Frankenstein. [..] Lange ketting fluorkoolstof is een keten van koolstofatomen met fluoride.”
Als Rob vraagt waarom je zoiets zou willen maken, antwoord de scheikundige: “Zo’n ketting is praktisch onbreekbaar, biochemisch gesproken. Voor industrieel gebruik, denk ik. 3M maakte het, maar niet meer. Dat is wat ik heb gelezen.”
Als Rob vraagt of er ook bij stond waarom ze gestopt zijn, antwoord de scheikundige weer ontkennend. “Maar wat als je het zou drinken?”, vraagt Rob. “Dat doe je niet”, zegt de scheikundige. “Maar wat als je het wel zou doen?”, dringt Bill aan. “Dat is zoiets als een band doorslikken. Ik weet het niet. Wil jij degene zijn die dat probeert?”
De geschiedenis van DuPont en Teflon
Een ander interessant moment in de film is het gesprek tussen Rob en zijn vrouw, vanaf minuut 54.
Rob: “Er is een door mensen gemaakt chemisch product… dat werd uitgevonden tijdens het Manhattan Project. Het stootte de hele elementen af, vooral water. Ze gebruikten het voor een waterbestendige coating voor tanks. Onverwoestbaar. Toen dachten ze: waarom alleen op het slagveld… en waarom ook niet in Amerikaanse huishoudens? DuPont was een van die bedrijven.”
Rob vertelt zijn vrouw hoe DuPont PFOA hernoemde naar C8 en daarmee hun eigen ondoordringbare coating maakten, maar niet voor tanks: voor pannen. Ze noemden het Teflon. Maar van het begin was er al iets niet goed. Een jaar na de lancering van Teflon wist DuPont al dat dit chemische product mensen (dood)ziek maakte.
Rob: “De stof die bij productie vrijkwam ging met de rook mee door de schoorstenen. Het slik werd in de Ohio-rivier geloosd. Of in vaten verpakt en in de Chesapeake gedumpt.” Ze dumpten duizenden tonnen vergiftigde C8 en slik. 3M wiste, net als DuPont, hun sporen uit. Ook zij wisten dat dit chemische product gevaarlijk was.
PFOA (een stof die onder de paraplu van PFAS valt: PFAS is een verzamelnaam voor per- en polyfluoralkylstoffen) blijft voor altijd in ons lichaam. Het lichaam breekt het niet af. Het bouwt zich stelselmatig op. Als je er vandaag nog niet ziek van bent, ben je dat morgen wel.
In de film wordt duidelijk: winst ging voor DuPont altijd boven de gezondheid van anderen. En zo hebben ze miljoenen Amerikanen – en groot deel van de wereldbevolking vergiftigd, met huishoudelijke en andere producten.
Wat je daarvan bang zou moeten maken is dat deze film gebaseerd op een waargebeurd verhaal.
Dit is geen sprookje. Dit is echt.
Er kon jarenlang bijna niks tegen gedaan worden, omdat het in de doofpot gestopt werd. En omdat alle wetenschappers die er ook maar iets over konden vertellen al voor DuPont werkten.
Onomstotelijk bewijs tussen PFOA (C8) en zes soorten ziekten
“Dark Waters” legt bloot dat er, na een onderzoek van 69.000 proefpersonen, onomstotelijk bewijs tussen PFOA (C8) en zes soorten ziekten is aangetoond:
- Nierkanker
- Teelbalkanker
- Schildklierkanker
- Zwangerschapsvergifting
- Hoge cholesterol
- Chronische darmontsteking
Het meest schokkende daaraan? Dat is de slotscene van de film. Een simpel zwart scherm, met de boodschap: “Er wordt aangenomen dat PFOAS in het bloed van vrijwel elk levend wezen op aarde zit… inclusief 99% van de mensen.”
Fast forward naar vandaag – Chemours en PFAS
Sinds 2012 is de productie van PFOA verboden door de Amerikaanse overheid.
DuPont Dordrecht is in 2012 ook gestopt met het werken met C8. “Sindsdien werkt het bedrijf met GenX voor de productie van Teflon. Dit is geen stof, maar een techniek waarbij meerdere stoffen worden gebruikt. Volgens Chemours is GenX minder giftig dan C8, maar verschillende toxicologen zeggen in de Volkskrant dat GenX vrijwel identiek is aan C8. Uit laboratoriumtests met ratten en muizen blijkt bovendien dat de GenX-techniek kan leiden tot kanker, nierziekten, leverschade en vruchtbaarheidsproblemen. Het RIVM noemt het ‘aannemelijk’ dat GenX giftig is voor mensen en daarbij slecht afbreekbaar, [..].” (bron).
Zoals je al in de inleiding kon lezen zijn inmiddels alle soorten PFAS aangemerkt als Zeer Zorgwekkende Stof. Dat wil zeggen dat voor al deze stoffen per direct een minimalisatieplicht gaat gelden. Bedrijven moeten dus voorkomen dat ze PFAS uitstoten naar lucht en water.
Dat dit in Dordrecht momenteel nog niet het geval is, blijkt wel uit alle berichtgeving rondom Chemours. Zo ‘ontsnappen’ er nog regelmatig (mogelijk kankerverwekkende) PFAS soorten bij leidinglekken. Op 6 januari 2025 was er nog zo’n lek.
Bovendien is een groot deel van de grond in Dordrecht al in het verleden verontreinigd. Moestuinen zijn verontreinigd. Je kunt niet meer zwemmen in de Merwelanden. Maar het drinkwater zou daarentegen ‘veilig’ zijn, omdat het drinkwaterbedrijf goede filters gebruikt. Ik moet eerlijk toegeven dat ik zelfs moeite heb om dit laatste te geloven. Ik drink nauwelijks nog kraanwater. PFAS breekt nooit meer af, dus ook al zit er maar een minimale hoeveelheid in het drinkwater… dan komt het tóch in je lichaam terecht.
Daarnaast worden PFAS ook aangetroffen in pesticiden die op onze groenten en fruit gespoten worden. En dus nog steeds in (veel) pannen met anti-aanbaklagen. Maar ook in verf. En in (kinder)speelgoed. PFAS is overal tegenwoordig. En zo hoopt het zich – ongemerkt – alsmaar op in ons lichaam.
Chemours in de film “Dark Waters”?
Hoewel Chemours in de film “Dark Waters” niet benoemd wordt, is Chemours een uitvloeisel van DuPont.
In principe is er in Dordrecht dus weinig veranderd, behalve dat het gebruik van PFOA tegenwoordig verboden is. Maar daar is alweer een andere PFAS-soort voor ingezet, die dus ook onder de categorie Zeer Zorgwekkende Stoffen valt.
Aangezien ik in Dordrecht geboren en getogen ben, vraag ik me af hoeveel PFAS er in mijn bloed zit. En dus ook in mijn moedermelk voor als ik mijn kleine straks borstvoeding wil geven.
Je kunt je bloed laten onderzoeken op PFAS, maar de GGD raad dit niet aan.
Het trieste feit is, dat – wereldwijd – tientallen jaren lang verspreiding van PFOA en andere PFAS in het milieu en in levende organismen heeft plaatsgevonden. Dit door uitstoot van chemische bedrijven en door het gebruik van PFAS in allerlei producten. Bij onderzoek in een aantal Westerse landen is gebleken dat bijna iedereen kleine hoeveelheden PFOA in het bloed heeft.
PFOA blijft lang in het lichaam aanwezig, na circa zes jaar is pas de helft van de PFOA is uitgescheiden (via de urine) met een spreiding tussen de 2 en 11 jaar.
Het enige wat je eraan kunt doen is PFAS vanaf nu zoveel mogelijk proberen te vermijden.
