Een biologische levensstijl & waarom ik er nú mee begin
Biologisch. We horen de term regelmatig om ons heen, maar wat houdt het nu eigenlijk precies in? En hoe zet je in op een biologische levensstijl?
Sinds ik zwanger ben verdiep ik me steeds meer in gezonde voeding. Tot mijn grote verbazing blijkt gezonde voeding echter niet alleen maar te gaan over voeding die vrij is van geraffineerde suikers en verzadigde vetten. Gezonde voeding is ook, en eigenlijk vóóral, voeding die vrij is van PFAS (forever chemicals) en microplastics. En zulk soort gezonde voeding noemen ze tegenwoordig ‘biologisch’ of ‘organisch’.
Er ging de afgelopen maanden een wereld voor mij open. Voorheen klonk – voor mij in ieder geval – een “biologische levensstijl” altijd, als iets wat alleen het geitenwollentype nastreefde. Ik deed er een beetje lacherig over; “zoiets is voor extremisten” – dacht ik.
Nou, mooi niet dus. Een biologische levensstijl wordt steeds meer pure noodzaak – als je tenminste alle synthetische (door de mens gemaakte materialen die niet in de natuur voorkomen) rotzooi uit je lichaam wilt weren. Want onnatuurlijke chemische verbindingen zoals PFAS en microplastics vergroten de kans op verstoringen van je immuunsysteem; leverfunctiestoornissen; nierschade, en verschillende soorten kanker aanzienlijk.
Een biologische levensstijl & waarom ik er nú mee begin
“1 op de 2 mensen krijgt ooit in zijn of haar leven kanker.” – KWF
Dat is een bizar hoog aantal mensen. Waarom kanker zo’n epidemie is, heeft onder andere te maken met het wijdverspreide industriële gebruik van PFAS (forever chemicals) en microplastics. Dat dit nauwelijks benoemd wordt in de communicatie richting de bevolking is schandalig.
Ons wordt verteld dat het krijgen van kanker vooral aan onze genen, een ongezonde leefstijl, stress, roken, alcohol, onbeschermd zonnen en aan weinig bewegen ligt. Terwijl de grootste kankerverwekkers gebruikte en geloodste gifstoffen in onze voedingsmiddelen en in onze omgeving zijn, die daar – veelal bewust – door industrieën terecht komen die daar veel geld aan verdienen. Heel veel geld zelfs.
Mocht je me niet direct geloven, kijk dan de film “Dark Waters” op Netflix eens: een waargebeurd verhaal over een decennialange juridische strijd tegen chemiegigant DuPont, die de hele wereld vergiftigd heeft.
Mijn biologische levensstijl
Kortom: een biologische levensstijl is niet alleen maar aan geitenwollensokkentype’s besteed. Als iedereen zich hierop zou toeleggen, zouden we als volk misschien zelfs een statement kunnen maken richting de industrie; dat dingen anders moeten. Natuurlijker. Biologischer. Organischer.
“Kennis is macht”, zeggen ze weleens. En dat is hier zeker het geval. Maar het trieste is: die kennis wordt nauwelijks tot soms zelfs helemaal niet openlijk en integraal gedeeld. Je moet er actief naar op zoek en er vervolgens zelf ‘chocola’ van maken.
En dan is het aan jou om vervolgens keuzes te gaan maken.
Zoals een aantal keuzes die ik hieronder maak.
Maar jij kunt dat naar eigen inzicht invullen.
Bovendien heeft een biologische levensstijl ook een aantal, door de maatschappij opgedrongen, nadelen – die ik aan het eind van dit artikel toelicht. Mijn biologische levensstijl ziet er in ieder geval zo uit…
#1 Ik koop biologische voedingsmiddelen; groenten en fruit
Het is duurder. Het is soms even omrijden. Maar als ik daar een stukje regie over mijn eigen gezondheid – en over de gezondheid van mijn gezin – mee terug kan winnen, doe ik het graag (zo lang het kan).
Biologische groenten en fruit, en andere biologische voedingsmiddelen, zitten namelijk minder vol met synthetische (gif)stoffen die niet of nauwelijks door ons lichaam worden afgebroken. En dat is fijn, want dan stapelt het niet allemaal niet meer zo op.
Helemaal ‘schoon’ voedsel bestaat tegenwoordig, denk ik, niet meer – althans, die illusie heb ik niet.
Tip: kijk bij jou in de buurt of er een biologische supermarkt is, of dat er een boer(derij) is die biologische groenten en fruit verkoopt.
#2 Ik drink water uit glazen flessen, van een natuurlijke bron
“Uit een Amerikaans onderzoek kwam naar voren dat fleswater vaak microplastics bevat. Per flesje water krijg je gemiddeld 240.000 minuscule deeltjes plastic binnen. Het gaat daarbij niet alleen over microplastics – deeltjes die 1 micrometer tot 5 millimeter groot zijn – maar vooral over nanoplastics.”
Aldus het Drinkwater platform: een kennisplatform voor drinkwater in Nederland. Zij verwijzen ook naar de bron van dat Amerikaanse onderzoek.
Ik heb lang getwijfeld wat een betere bron van drinkwater is: mineraalwater in flessen of drinkwater uit de kraan? Ik woon immers in Dordrecht, waar Chemours (voorheen DuPont) hun chemische afval in alle aspecten van het milieu heeft geloodst. Inmiddels weet ik: beide opties hebben zo hun voor- en nadelen.
Het drinkwater in Nederland kent een ontzettend goed filtersysteem. Maar dat wil niet zeggen dat sommige (gif)stoffen er tóch doorheen weten te glippen. Aan de andere kant weet je niet hoeveel gifstoffen er in – opgepompt – water uit een natuurlijke bron zitten. En zit dit vaak verpakt in PLASTIC flesjes.
Mijn oplossing?
Ik deed onderzoek naar natuurlijk bronwater, afgelegen van de industriële wereld, verpakt in GLAZEN flessen. En sindsdien gebruik ik dat alternatief. Helaas is dit water in de supermarkt niet verkrijgbaar en moet ik het dus elke maand via een webwinkel bestellen.
#3 Ik kies voor duurzame schoonmaakmiddelen
Schoonmaakmiddelen zoals allesreinigers, vaatwastabletten, wasmiddel, etc. zitten vol met chemische stoffen die biologisch niet afgebroken worden. Deze belanden niet alleen in het milieu, maar ook in ons lichaam. Hoe? We ademen ze in, we dragen ze op onze huid (denk maar eens aan gewassen kleding en dekentjes), we komen ermee in aanraking op het aanrecht en de wc-bril – en ga zo maar door.
Gelukkig zijn er ook steeds meer biologische alternatieven. Ik verzamelde de biologische alternatieven in dit overzicht: “Duurzame schoonmaakmiddelen voor jou én het milieu“.
#4 Ik kook met RVS of gietijzeren pannen (zonder PFAO / PFAS)
Een van de meest kankerwekkende, ronduit ziekmakende elementen in ons huishouden, zijn: pannen met een anti-aanbaklaag van Teflon. Teflon werd voorheen gemaakt van PFOA, wat een bewezen kankerverwekkende stof is. Tegenwoordig wordt het gemaakt van andere PFAS (aangemerkt als Zeer Zorgwekkende Stoffen) zoals GenX. Als je zo’n pan genoeg verhit komen die deeltjes los en dus… in je eten terecht.
Een veel gezonder alternatief is een roestvrijstalen (rvs) pan zonder anti-aanbaklaag. Of een gietijzeren pan. Keramische pannen zijn ook fijn! Het nadeel van deze opties is alleen, dat ze aardig prijzig zijn in de aanschaf. Maar ze gaan wel veeeeel langer mee dan pannen met een anti-aanbaklaag. Daarmee zijn ze vele malen duurzamer. En dus ook gezonder.
Roestvrijstalen (rvs) pannen
De meeste professionele koks hebben een voorkeur voor roestvrijstalen (rvs) pannen. Vandaar dat je in open keukens zo vaak compleet zilveren pannen ziet hangen. Dit soort pannen zijn ideaal voor vlees en gevogelte, maar ook voor groenten en vette vissoorten.
Roestvrijstalen pannen hebben ontzettend veel voordelen. Zo kun je naar hartenlust bakken op hoge temperaturen, omdat deze pannen een superieure warmteverdeling kennen. Ze kunnen zelfs in de oven en in de grill. Twee: dit kookgerei is volledig PFOA- en PTFE-vrij. En drie: bij het juiste gebruik gaan ze een leven lang mee. Lekker duurzaam dus!
Een klein nadeel is dat bakken met roestvrijstalen pannen in eerste instantie wel om wat oefening vraagt. En bij hoge temperaturen kan zo’n pan verkleuren. Dat los je op door ‘m weer even met een mengsel van azijn en water schoon te maken.
Gietijzeren pannen
Een gietijzeren pan zonder coating is het gezondst om mee te koken.
Onder het aanbod van gietijzeren pannen heeft het Franse merk “Le Creuset” zelfs een cult status bereikt.
Gietijzeren pannen zijn ideaal voor stoofgerechten, maar ook voor het braden en bakken van puur en alleen vlees. Een extra pluspunt is dat een gietijzeren pan zowel op het vuur (of op inductie) als in de oven gebruikt kan worden.
Het enige nadeel van een gietijzeren pan is, dat het ‘naakte’ gietijzeren kookoppervlak van zo’n pan ervoor kan zorgen dat zure voedingsmiddelen verkleuren en een metaalachtige smaak krijgen. Zo kun je dus beter géén recepten op basis van tomaten bereiden in een gietijzeren pan. Een heerlijke Shakshuka (een Arabisch eiergerecht met tomaten) kun je dus beter in een andere pan bereiden.
Keramische pannen
Een keramische pan is gemaakt met een innovatieve antiaanbaklaag op basis van keramiek, een materiaal dat wordt gewonnen uit natuurlijke mineralen.
#5 Ik vermijd plastic waar ik dat kan
Ik probeer zo min mogelijk met plastic te doen. Plastic boterhamzakjes? Die heb ik vervangen door herbruikbare boterhamzakjes en bamboe bakjes. Komkommers omwikkeld door plastic? Ik kies liever de komkommer zonder plastic. Plastic drinkbekers? Die vermijd ik zoveel als ik kan.
Plastic vermijden is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor mijn eigen gezondheid. Zo zorg ik er namelijk voor dat ik zo min mogelijk microplastics en nanoplastics binnen krijg.
#6 Ik kies voor biologische verzorgingsproducten
Enkele van mijn favoriete (grotendeels of geheel) biologische merken:
- APIVITA
- Dr. Organic
- Dr. Hauschka
- Happy Earth
- Lykkegaard
- Naïf
- Natulique
- NAJEL Aleppo
- MÁDARA
- Puturals
- Weleda
Op de website van De Groene Drogist kun je veel van deze biologische verzorgingsproducten vinden.
Het probleem van een biologische levensstijl…
Wat ik merk is…
.. dat een biologische levensstijl niet alleen duur(der) is, maar dat het óók om meer tijd en toewijding vraagt.
Een biologische levensstijl is, samengevat, eigenlijk een levensstijl die je weer dichter bij de natuur brengt; dichter bij onze roots. Maar dat kan enorm conflicteren met “het snelle leven” wat we gevraagd worden te leiden.
Probleem 1: biologische producten zijn duurder
De chemische industrie (van synthetische stoffen; forever chemicals en microplastics) loodst overal zijn vuil. In het water, in de lucht en in de grond. Dat zorgt voor water-, lucht- en bodemvervuiling.
Onze gewassen worden dus geteeld op verontreinigde grond, in verontreinigde lucht en met verontreinigd water. Daar bovenop worden veel gewassen bespoten met pesticiden en andere gewasbeschermingsmiddelen die bijvoorbeeld ook weer PFAS en andere niet-biologisch-afbreekbare gifstoffen bevatten.
Er is nog maar weinig akkerbouw en groente- en fruitteelt ter wereld die deze verontreiniging weet te beperken en dichter bij natuurlijke bronnen blijft – in een onvervuild milieu. En dat maakt biologische producten schaarser, en daarmee ook duurder.
Kijk voor de grap maar eens rond op de groente- en fruitafdeling van jouw dichtstbijzijnde supermarkt. Ruim 80% van de schappen zijn gevuld met ‘gangbare’ groenten die vol met synthetische pesticiden en herbiciden zitten. Slechts 20% daarvan – of nog minder – is biologisch. En die biologische keuze is ook vaak duurder.
Wil je bovendien ‘breed’ biologisch inkopen? Dus, wil je naast biologische groenten en fruit ook biologische honing, biologisch melk, biologisch (mineraal)water, biologisch vlees – en allerlei andere producten? Dan moet je daarvoor vaak omrijden naar een biologische supermarkt, zoals Odin of Ekoplaza. En reken maar dat die boodschappen “flink aantikken” in je portemonnee. Bovendien moet je voor specifieke biologische producten soms goed zoeken. Wil je bijvoorbeeld biologische honing van de lokale imker? Dan kun je die vaak alleen maar op bepaalde plekken kopen, op bepaalde openingstijden.
We leven in de omgekeerde wereld: je zou verwachten dat hoe dichter je bij de natuur blijft, hoe goedkoper iets is. Maar omdat ons milieu – over de hele wereld – al zó vervuild is en het gebruik van synthetische stoffen zó gangbaar is geworden – en in massa’s wordt geproduceerd – is juist het natuurlijke, oftewel het “biologische / organische”, schaars geworden.
Probleem 2: een biologische levensstijl vraagt om meer tijd en toewijding
Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik slaap 8 uur per dag, ik werk 8-9 uur per dag, ik forens nog enkele minuten tot uren, ik heb allerlei andere (sociale en/of zelf opgelegde) verplichtingen zoals het uitlaten van mijn hond; mijn kind straks naar de opvang brengen en deze ook weer ophalen; social visits; sportmomenten, verjaardagen, et cetera. En dan wil ik zo af en toe ook nog een beetje kunnen ontspannen (om weer op te laden).
Als ik dan eten moet bereiden doe ik dat het liefst snel. En daarin zit mijn grootste uitdaging.
Wie een biologische levensstijl nastreeft, moet meer plannen. Dat doe je bijvoorbeeld door je weekmenu’s van tevoren al uit te stippelen en daar ook je boodschappen op in te slaan. En als je dat op basis van biologische groenten en fruit doet, moet je ook rekening houden met het seizoen. Waarschijnlijk zul je dus ook elke keer weer nieuwe recepten moeten opzoeken – of uitproberen. En dat kost (voorbereidings)tijd.
Buiten dat moet je voor biologische voedingsmiddelen toch vaak nog een stukje omrijden. En zelfs meerdere winkels langs gaan. Ook dat kost tijd.
Conclusie: met kleine stapjes vooruit
Een biologische levensstijl is op het moment niet makkelijk (we raken steeds verder van de natuur verwijderd), noch goedkoop. Ik zal daarom de laatste zijn die durf te zeggen dat ik volledig biologisch leef – of dat überhaupt ooit voor elkaar krijg. Maar elk klein stapje vooruit is wat mij betreft al winst. Voor het milieu, en daarmee ook voor mijn eigen gezondheid.